عَلَيكَ بِالحداثِ فَإنَّهُم أَسرَعُ إلى كُلِّ خَيرٍ؛
نوجوانان را درياب زيرا كه آنان سريع تر به كارهاى خير روى مى آورند.
كافى، ج8، ص93، ح66
حدیث (2) امام على عليه السلام :
إِنَّما قَلبُ الحَدَثِ كَالرضِ الخاليَةِ ما اُلقىَ فيها مِن شَىْ ءٍ قَبِلَتهُ؛
دل نوجوان مانند زمين آماده است كه هر بذرى در آن افشانده شود، مى پذيرد.
نهج البلاغه، نامه 31
حدیث (3) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اوصيكُم بِالشُّبّانِ خَيرا فَإِنَّهُم أَرَقُّ أَفئِدَةً إنَّ اللّه بَعَثَنى بَشيرا وَنَذيرا فَحالَفَنِى الشُّبّانُ وَخالَفَنِى الشُّيوخُ؛
به شما درباره جوانان به نيكى سفارش مى كنم چرا كه آنان نازك دل ترند، خداوند مرا اميد دهنده و بيم دهنده مبعوث كرد جوانان با من هم پيمان شدند و پير مردان به مخالفت با من برخاستند.
سفينة البحار، ج2، ص176
حدیث (4) امام صادق عليه السلام :
بادِروا أَحداثَكُم بِالحَديثِ قَبلَ أَن تَسبِقَكُم إِلَيهِمُ المُرجِئَةِ؛
به آموختن حديث به نوجوانانتان پيش از آن كه منحرفين آنان را گمراه سازند، اقدام نمائيد.
تهذيب الأحكام، ج8، ص111، ح30
حدیث (5) امام على عليه السلام :
لاتَقسِروا أَولادَكُم عَلى آدابِكُم فَإنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَيرِ زَمانِكُم؛
آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحميل نكنيد زيرا آنان براى زمانى غير از زمان شما آفريده شده اند.
شرح نهج البلاغه، ج20، ص267، ح102
حدیث (6) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
قالَ رَجُلٌ: يا رَسولَ اللّه ! ما حَقُّ ابنى هذا؟ قالَ: تُحسِنُ اسمَهُ وَأَدَبَهُ وَتَضَعُهُ مَوضِعا حَسَنا؛
مردى به رسول خدا صلى الله عليه و آله عرض كرد: حقّ اين فرزند بر من چيست؟ پيامبر فرمودند: اسم نيكو برايش انتخاب كنى و به خوبى او را تربيت نمايى و به كارى مناسب و پسنديده بگمارى.
عدة الداعى، ص 76
حدیث (7) امام على عليه السلام :
أَولَى الشياءِ أَن يَتَعَلَّمَهَا الحداثُ الشياءُ الَّتى إذا صاروا رِجالاً اَحتاجوا إِلَيها؛
شايسته ترين چيزهايى كه نوجوانان بايد بياموزند، آن چيزهايى هستند كه هنگام بزرگسالى به آنها نياز دارند.
شرح نهج البلاغه، ج20، ص333، ح817
حدیث (8) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
إنَّ اللّه يُحِبُّ الشّابَّ الَّذى يُفنى شَبابَهُ فى طاعَةِ اللّه ؛
خداوند جوانى كه جوانى اش را در اطاعت از او بگذراند دوست دارد.
نهج الفصاحه، ح 800
حدیث (9) امام على عليه السلام :
إذَا احتَجتَ إِلَى المَشوَرَةِ فى أَمرٍ قَد طَرَأَ عَلَيكَ، فَاستَبدِهِ بِبِدايَةِ الشُّبّانِ، فَإِنَّهُم أَحَدُّ أَذهانا وَأَسرَعُ حَدسا، ثُمَّ رُدَّهُ بَعدَ ذلِكَ إلى رَىِ الكُهولِ وَالشُيوخِ لِيَستَعقِبوهُ وَيُحسِنُوا، الاِختيارَ لَهُ فَإِنَّ تَجرِبَتَهُم أَكثَرُ؛
هنگامى كه در پيش آمدى احتياج به مشورت داشتى ابتدا به جوانان مراجعه نما زيرا كه آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند سپس (نتيجه) آن را به نظر بزرگسالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند زيرا تجربه آنان بيشتر است.
شرح نهج البلاغه، ج20، ص337، ح866
حدیث (10) امام على عليه السلام :
يا مَعشَرَ الفِتيانِ حَصِّنوا أَعراضَكُم بِالدَبِ وَدينَكُم بِالعِلمِ؛
اى جوانان! آبرويتان را با ادب و دينتان را با دانش حفظ كنيد.
خداوند عزّوجلّ مى فرمايد : جوان معتقد به قضا و قدرم، خشنود به آنچه برايش مقدر كرده ام، قانع به روزى ام و رهاكننده هوا و هوس به خاطر من، در نزد من مانند يكى از فرشتگان من است.
هرگاه به مشورت نيازمند شدى، نخست به جوانان مراجعه نما، زيرا آنان ذهنى تيزتر و حدسى سريع تر دارند. سپس (نتيجه) آن را به نظر ميان سالان و پيران برسان تا پيگيرى نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب كنند، چرا كه تجربه آنان بيشتر است.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 20، ص 337، ح 866
سزاوار است كه عاقل، از مستى ثروت، قدرت، دانش، ستايش و مستى جوانى بپرهيزد، چرا كه هر يك را بادهاى پليدى است كه عقل را نابود مى كند و وقار و هيبت را كم مى نمايد.
بِدان كه جوانِ خوش اخلاق، كليد خوبى ها و قفل بدى هاست و جوانِ بداخلاق، قفل خوبى ها و كليد بدى هاست.
امالى طوسى، ص 302، ح 598
حدیث (20) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
كانَ رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله جالِساً مَعَ اَصحابِهِ ذاتَ يَومٍ فَنَظَر اِلى شابٍّ ذى جَلَدٍ وَ قُوَّةٍ قَد بَكَّرَ يَسعى فَقالوا : وَيحَ هذا لَو كانَ شَبابُهُ وَ جَلَدُهُ في سَبيلِ اللّه تَعالى؟ فَقالَ صلى الله عليه و آله لا تَقولوا هذا، فَاِنَّهُ اِن كانَ يَسعى عَلى نَفسِهِ لِيَكُفَّها عَنِ المَساَ لَة وَ يُغنيَها عَنِ النّاسِ فَهُوَ سَبيلِ اللّه ، وَ اِن كانَ يَسعى عَلى اَبَوَينِ ضَعيفَينِ اَو ذُرّيَّةٍ ضِعافٍ لِيُغنيَهُم وَ يَـكفيَهُم فَهُوَ فى سَبيلِ اللّه و اِن كانَ يَسعى تَفاخُرا وَتَـكاثُرا فَهُوَ فى سَبيلِ الشَّيطانِ ؛
روزى پيامبر صلى الله عليه و آله، در ميان ياران خود نشسته بودند. چشمشان به جوانى چالاك و نيرومند افتاد كه از صبحگاهان، تلاش مى كرد. ياران گفتند : واى بر او! چه مى شد اگر جوانى و چالاكى اش در راه خدا بود؟ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند : چنين نگوييد. اگر او براى خود تلاش مى كند تا از مردم بى نياز شود و نزد آنان دست دراز نكند، در راه خدا كار مى كند. اگر براى پدر و مادر ناتوان و يا فرزندان ناتوان خويش تلاش مى كند، تا آنان را بى نياز و زندگى شان را اداره كند، كار او در راه خداست، ولى اگر براى ثروت اندوزى و فخر فروشى تلاش مى كند، كار او در راه شيطان است.
دوست ندارم جوانانِ شما را جز در دو حالت ببينم : دانشمند يا دانش اندوز. اگر جوانى چنين نكند، كوتاهى كرده و اگر كوتاهى كرد، تباه ساخته و اگر تباه ساخت، گناه كرده است و اگر گناه كند، سوگند به آن كس كه محمّد صلى الله عليه و آله را به حق برانگيخت، دوزخ نشين خواهد شد.
هر جوان مؤمنى كه در جوانى قرآن تلاوت كند، قرآن با گوشت و خونش مى آميزد و خداوند عزّوجلّ او را با فرشتگان بزرگوار و نيك قرار مى دهد و قرآن نگهبان او در روز قيامت، خواهد بود.
هر كس كه در جوانى خوب بندگى خدا كند ، خداوند در پيرى به او حكمت مى آموزد . خداى متعال مى فرمايد : «و چون به رشد و كمال خويش رسيد ، به او حكمت و دانش عطا كرديم» و در ادامه آيه مى فرمايد : «و نيكوكاران را چنين پاداش مى دهيم».
در جوانى زياد عبادت مى كردم. پدرم به من فرمود: فرزندم! كمتر عبادت كن، زيرا خداوند عزوجل ، اگر بنده اى را دوست بدارد، با عبادت كم هم از او خشنود مى گردد.
انسان بايد براى آخرتش از دنيا، براى مرگش از زندگى و براى پيرى اش از جوانى، توشه برگيرد، چرا كه دنيا براى شما آفريده شده و شما براى آخرت آفريده شده ايد .
اى جوانان قريش! پاك دامنى پيشه كنيد . بدانيد هر كس خود را در برابر شهوت حفظ كند ، بهشت از آنِ اوست .
المعجم الأوسط، ج 7، ص 61
حدیث (34) رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لا تَزولُ قَدَما عَبدٍ يَومَ القيامَةِ حَتّى يُساَ لَ عَن اَربَعٍ عَن عُمُرِهِ فيما اَفناهُ وَ عَن شَبابِهِ فيما اَبلاهُ وَ عَن مالِهِ مِن اَينَ اَ كتَسَبَهُ وَ فيما اَ نفَقَهُ وَ عَن حُبِّنا اَهلَ البَيتِ ؛
انسان، در روز قيامت، قدم از قدم برنمى دارد، مگر آن كه از چهار چيز پرسيده مى شود : از عمرش كه چگونه گذرانده است، از جوانى اش كه چگونه سپرى كرده، از ثروتش كه از كجا به دست آورده و چگونه خرج كرده است و از دوستى ما اهل بيت [پيامبر صلى الله عليه و آله].
نابودى جوانانتان را آرزو نكنيد ، گرچه بدى هاى بسيار در آنان باشد، زيرا آنان با آن بدى ها چند دسته اند : يا توبه مى كنند و خداوند هم توبه آنان را مى پذيرد و يا اين كه آفت ها ، آنان را از پاى درمى آورد و يا با دشمنى مى جنگند، يا آتش سوزى را خاموش مى نمايند و يا سيلى را سد مى كنند.
عدالت نيكو است اما از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمندان نيكوتر؛ تقوا نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه نيكو است اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما از زنان نيكوتر.